سفره عقد ایرانی

اولین نکته ای که با دیدن عنوان، به ذهن خطور می کند این است که، اصولا منشا سفره ی عقد چیست و چه ضرورتی برای آن وجود دارد؟

البته به سادگی می توان از ظاهر امر پاسخ این پرسش را یافت. همبستگی و ترکیبی که در سفره وجود دارد، چیزی را برای ما یادآور می شود که نشات گرفته از کانون زندگی است. حتی ملزومات سفره ی عقد نیز این مدعا را تایید می کنند. قرآن که به عنوان کتاب آسمانی ما، در صدر این سفره قرار دارد؛ خود دلیلی بر حفظ این سنت است، آینه که نشانگر روشنایی و پاکی و صداقت است؛ مصداقی برای کانون نورانی زندگی است. شمع مصداقی برای گرمی و حرارت عشق. به همین ترتیب می توان برای هر یک از ملزومات سفره ما به ازایی عینی در زندگی واقعی یافت.

بی شک ورای این سخنان باید چیزی مستحکم تر وجود داشته باشد تا به خود بقبولانیم که در مراسم عقد، بودن سفره ضروری است وآن نمادی است که از هر چیز برای آن استفاده می شود. به طوری که بدون آن نماد امکان زیادی وجود دارد بسیاری از سنت ها رو به زوال رود. همانطور که خوشه ی گندم نماد برکت و پرباری است یا برگ زیتون نماد صلح، همینطور هر یک از ملزومات سفره ی عقد نمادی برای مفهومی فراتر از خود هستند که در کنار هم قرار گرفتن هر یک از آنها و تجمع این نمادهای مفهومی، خود ابهت و شکوه خاصی به سفره ی عقد می دهد. نوروز را با سفره ی هفت سینش و مراسم عقد را با سفره ی عقدش می شناسیم.

متاسفانه امروزه مراسم عروسی بالاخص سفره های عقد، حکم صورتکهایی را پیدا کرده است که بیشتر برای ترکاندن چشم حسود و بخیل استفاده می شود. چه بسا در چنین مجالس مجلل و پر طمطراقی، از نظر باطنی و درونی، احساس آرامشی در زوجین وجود نداشته باشد و چه بسا زوجینی که به خاطر این بایدهای کمر شکن و هزینه های هنگفت قربانی خویشتن فریبی یا تعصب ناموجه برای ادای سنتها شده اند.

بنابراین توصیه می شود که سفره ی عقد تجمل نما نباشد. به عبارتی باید به این باور برسیم که، ما ازدواج می کنیم که تمنیات و آرزوهای خود را برده ی خویش سازیم نه اینکه خود برده ی خواستها و آرزوهایمان شویم. گرچه در این گفته های اخیر هیچ تاکیدی به عمل آورده نمی شود تا گامی در جهت اسطوره سازی مجدد قلمداد نشود.

هارمونی سفره ی عقد

اگر فلسفه ی زیبایی را مورد بررسی قرار دهیم، می توان دو نگرش را مد نظر داشت:

نخست درکی زیبایی شناسانه از اشیا و مناظر به طور آزاد و خارج از هرگونه وابستگی، دوم درکی وابسته، توام با مقایسه ی یک مورد خاص با چند مورد متفاوت.

به عنوان مثال وقتی می گوییم که فلان گل به نظر من زیباست نظر شخصی از آن گل ارائه داده ایم که خالی از هر گونه مقایسه است. درین مورد عقیده ی ما درکی آزاد است ولی وقتی یک گل را در میان چندین گل مقایسه می کنیم حکم نگرش وابسته را می گیرد.

ابتکار و به کار گرفتن قوه ی خلاق، در سفره آرایی و تمام جوانب هنر نقشی اساسی دارد. ما باید نگاهی متمرکز و چند جانبه به سفره داشته باشیم که حاصل تجزیه و ترکیب عناصر متفاوت در سفره است. ممکن است یک شیئ به تنهایی زیبا دیده شود؛ ولی در مقام مقایسه با اشیاء دیگر یا در کنار یک شی دیگر زشت به نظر برسد. بنابراین توجه به نوع هارمونی و ترکیب رنگ در سفره ی عقد چشمگیر است و زیبایی آن را دو چندان می کند. تضاد رنگ ها بدون هیچ سنخیتی، یا شلوغی بیش از حد سفره، به طوری که اشیا در دل هم گم شوند؛ از زیبایی آن می کاهد. اینکه چه چیزی در کنار چه چیز قرار ، یا چه رنگی با کدام زمینه همخوانی داشته باشد، نیاز به هنرمندی خاصی دارد.